Vrouwelijk dier: Gestagenen zijn steroïdhormonen; het belangrijkste gestageen is progesteron. Het wordt in het corpus luteum onder invloed van LH en FSH gevormd. Ook de placenta produceert progesteron. Progesteron wordt, net als alle steroïden, gesynthetiseerd uit cholesterol. Progesteron bereidt de uterus voor op innesteling van de bevruchte eicel door proliferatie van het klierepitheel van het endometrium. Bovendien veroorzaakt progesteron relaxatie van glad spierweefsel van de uterus, zodat ongecontroleerde contracties van de uteruswand niet kunnen optreden. Progesteron blokkeert bij bepaalde diersoorten bovendien de afgifte van LH en FSH door de afgifte van GnRH te blokkeren (dosisafhan-kelijk). Dit gebeurt niet bij de hond. Nadat conceptie en innesteling hebben plaatsgevonden is progesteron het belangrijkste hormoon voor het in stand houden van de dracht. Indien geen innesteling van een bevruchte eicel heeft plaats-gevonden, degenereert het corpus luteum. De progesteronproductie neemt af. Hierdoor neemt de GnRH-productie toe, waardoor zich een nieuwe follikel gaat ontwikkelen en een nieuwe cyclus begint. Dit geldt niet voor de hond.
Voor therapeutische doeleinden worden verschillende synthetische steroïden gebruikt, waaronder medroxyprogesteronacetaat, altrenogest, megestrolacetaat en cronolone.
Progestagenen worden bij de hond en de kat gebruikt als contraceptiva/anti-conceptiva (zie QG03A, hormonale contraceptiva voor systemisch gebruik).
Toepassing bij paard, rund, varken en schaap:
Oestrusremming en -onderdrukking; oestrussynchronisatie.
Oestrussynchronisatie wordt toegepast bij de bedrijfsvoering van grote veestapels en bij embryotransplantatie. Synchronisatie van de oestrus kan op verschillende manieren worden bereikt. Tijdens de di-oestrus wordt een progestageen in 'verwijderbare' vorm toegediend (een vaginaal ingebrachte progestageen bevattende spiraal of spons of een oorimplant). Deze functioneert als een 'exogeen' corpus luteum. Wanneer na 9-12 dagen het progestageenpreparaat wordt verwijderd, valt de door het progesteron uitgeoefende blokkering van de LH-afgifte weg. Samen met de inmiddels opgebouwde endogene oestrogeenspiegel zal dit na verloop van korte tijd leiden tot de afgifte van LH en oestrus. Bij het paard en varken worden progestativa oraal toegediend om op deze wijze de cyclus te synchroniseren.
Voor alle producten in deze klasse, klik hier. |